بسیاری از مردم ما حتی فعالین اجتماعی ، برداشت کاملی از نهاد خیریه یا سازمان های مردم نهاد ندارند. البته این امر به دلیل عدم تعریف و ارایه توضیحات کامل از سمت نهادهای قانون گذار است که مردم سالهای سال فعالیت تمام گروه ها و فعالین اجتماعی را با عبارت “خیریه ” تعریف تموده و دسته بندی های مختلف آن از حیث ساختار،زمینه و نحوه فعالیت ، اهداف و اقداماتشان را جداسازی و تفکیک نکرده اند.
کلمات و اسامی که امروزه برای فعالیت های عام المنفعه استفاده می شود اغلب برگرفته از ترجمه ی نام نهادهای اجتماعی در کشورهای دیگر است.
خیریهها (Charity) و سازمانهای مردم نهاد (سمنها / NGOها -Non Governmental Organization) دو دسته از سازمان های اجتماعی مردمی هستند
NGOها نسبت به خیریه ها فعالیت گسترده تر و زیربنایی تر دارند و به توسعه فکری،هوینی و اجتماعی افراد می پردازند.
یکی از اقدامات اساسی و اصلی گروه های خیریه در سنت و فرهتگ ما ، حمایتهای مالی داوطلبان و خیرین از اقشار آسیب دیده است و همواره این دست کمک رسانی ها به طور سنتی در محله ها مساجد محیط کاری و خانوادگی به صورت گروهی وجود داشته است. در حالی که در NGOها یا همان سازمانهای مردم نهاد ، بستری برای سازماندهی اقدامات خیرخواهانه با تمرکز بر تخصص و اعتبار و خدمات نیروی انسانی و حامیان بوده اند.
خیریهها گروه های مردمی کوچکی هستند که در محیط جغرافیایی و اجتماعی پیرامون خود در لایههای سطحی آسیب اقدامات محدودی ارایه میکنند، و به تسکین معضلات ظاهری در اجتماع میپردازند. به عنوان مثال، بین افراد کم بضاعت ارزاق و پوشاک توزیع میکنند، به فقرا و کودکان کار کمک می کنند. ابزار تحصیل به مناطق محروم ارسال می کنند و…؛ در حالی که NGOها به به دنبال یافتن راهکار کاهش فقر و توانمندسازی و رفع محرومیت ها با اقدامات زیربنایی و اصولی هستند.در واقع با ریشه یابی و تحلیل مشکلات اجتماعی سعی در رفع آن و تغییر در رویه و سبک زندگی و فرهنگ اجتماعی دارند و با مصرف کمکهای مردمی و متابع مالی در ایجاد زیرساخت ها، به مهارت اموزی ،ایجاد اشتغال ، فرهنگ سازی ، توسعه هویت فردی و اجتماعی و… می پردازند.
خیریهها، با هدف رفع نیاز های اولیه ، به ضغیف ترین اقشار ،مستقیما کالا و خدمات مورد نیاز را می رسانند اما سمن ها یا همان NGOها نگاه عمیق تری دارند و اقدامات آموزشی و فرهتگی و توانمندسازی را به جای کمکهای مستقیم هدف خود قرار می دهند تا به عبارتی در پی ایجاد استقلال و رفع وابسنگی ها هستند تا کم کم افراد تحت حمایت به خودکفایی برسند
در نتیجه خیریهها معمولاً مقطعی اقدامات گذرا و موقت میکنند. اما NGOها آینده نگر و مستمر برنامه های بلندمدت را هدف قرار می دهند و به دنبال حل مساله هستند.
خیریهها اکثراً گروهی و هیأتی عمل میکنند؛ در حالی که NGOها تیمی، مشارکتی، ساختارمند و دارای ساختار و چارت مدون هستند و شرح وظایف افراد در آنها مشخص شده است.
نحوه اقدام خیریهها به صورت گروه های کوچک و با حمایت مستقیم و مقطعی ست ، اما NGOها سازمانی ، با نقسیم مسولیت و تفکیک حوزه های عملیاتی ، ساختاری چرات بندی شده و نظام مند داشته و به عنوان نهادی توانمندساز، ظرفیتساز و اصلاح کننده مشغول فعالیت هستند. در نتیجه خیریهها افراد جامعه آسیب را بسیار کم و محدود نمایندگی میکنند، اما NGOها می توانند گروه قابل توجهی از افراد ذیل حیطه مأموریتشان را تحت پوشش قرار دهند و وسیع تر اقدام نمایند. و این منجر به اهمیت کار تیمی و سازمانی در سمن ها و ایجاد چرخه ای مداوم است که در نبود هر فرد ،سازمان فرد دیگری را برای انجام مسولیتش جایگزین می نماید ، در حالی که خیریه ها متکی به افراد هستند و با تصمیمات فردی اداره می شوند.
خیریهها با روشهای سنتی اقدامات اجتماعی و فعالیت نهادها را تسهیل میکنند ؛ اما NGOها به فکر کشف راه های تازه و ایجاد بستر های تازه اجنماعی و خلاقیت و نوآوری هستند و به عتوان تهادی مستقل و تازه ، فرصتهای تازه می سازند.
سمن ها از اهداف سازمانی و فعالیتهایشان فرهنگسازی پرهیز از اتلاف منابع ، کیفیت بالاتر و مدیریت هزینه است تا با بهره وری ، نیروی انسانی را با حداقل سرمایه در اولویت های اجتماعی به کار برده و با توزیع عادلانه تر منابع ، سطح رفاهیات و امکانات اجتماعی را در جامعه زمینه سازی کنند.
در حال حاضر سمن ها در حال توسعه زمینه فعالیت خود در کشور ما هستند و هدف توسعه فعالیت گروه ها و خیریه ها و رسیدن آنها به سطح آرمانی سمن هاست و یا اینکه گروه های خیریه بعنوان ابزار و زیرمجموعه ای در اقدامات زیربنایی و اصولی سمن ها ، تسهیلگر بوده و نقش سودمند تری در پیشبرد فعالیت های ملی سمن ها داشته باشتد.
امید است که با تفکیک این نهادها و دسته بندی قانونی انواع نهادهای مردمی ، شاهد تقسیم جزیی تر و دقیق تر فعالیت ها به صورت تخصصی ، و کنترل و نظارت بر آن از سمت تهادهای دولتی و ارکان حاکمیت باشیم تا بهره وری اقدامات عام المتفعه را تیز در سالهای آتی بصورت عملیاتی تر شاهد باشیم.
تفاوت خیریه ها و سازمان های مردم نهاد
- 8 بهمن 1401
- 0 دیدگاه